Nhiệt độ
Sự tối ưu hóa thiết kế và cải tạo sơ đồ mạng lưới thoát nước
Việc lựa chọn tối ưu thông số kỹ thuật để thiết kết Mạng lưới thoát nước được trình bày trên cơ sở thiết lập mô hình dòng chảy. Từ đó giải quyết bài toán tối ưu về sự tìm kiếm dòng chảy lớn nhất ứng với giá thành nhỏ nhất.
(1) TS, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh.
(2) TS, Trường Đại học Nghiên cứu Tổng hợp Kỹ thuật Quốc gia Irkutsk - Liên bang Nga.
(3) ThS, Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh.
(giới hạn cho phép tối đa khả năng cho dòng nước thải có thể chảy qua), giá trị giới hạn lưu lượng nhỏ nhất
(giới hạn cho phép tối thiểu khả năng cho dòng nước thải có thể chảy qua, cuốn chất lắng cặn) và giá trị tiền đơn vị của dòng chảy
– tập hợp điểm đầu của sơ đồ, j∈ J, J – tập hợp điểm cuối của sơ đồ, Xij – Lưu lượng thực tế chảy qua ống . Bài toán được công thức hóa dưới dạng sau:
(1)
(2)
thì khi đó đường ống đó được xem xét ở chế độ dòng tự chảy. Trong trường hợp ngược lại
sẽ xảy ra trạng thái làm việc có áp suất trong đường ống ở chế độ ống tự chảy, khi đó đường ống bị ngập (trường hợp này chúng ta không xem xét ở đây). Với những đường ống mới, giới hạn lưu lượng lớn nhất mà nước thải có thể chảy qua là không giới hạn. Giới hạn lưu lượng nhỏ nhất có thể
của đường ống được xác định từ trường hợp vận tốc không lắng cặn. Vận tốc không lắng cặn là vận tốc nhỏ nhất của dòng chảy có thể cuốn theo các chất lắng cặn tồn đọng ở đường ống. Theo tiêu chuẩn xây dựng của LB Nga (СНиП 2.04.03-85) [0], vận tốc nhỏ nhất để có thể cuốn trôi những chất lắng cặn trong đường ống được xác định theo công thức:
(3)
(4)
Lưu lượng lớn nhất có thể chảy qua ở tuyến này được xác định từ tập hợp khả năng cho qua ở mỗi cạnh:


Giả sử chúng ta chọn được tuyến có tổng giá thành nhỏ nhất như Hình 3, tuyến được cấu tạo bởi 5 cạnh.


Trong đó: Qi - lưu lượng nước thải từ điểm thải thứ i vào hệ thống, m3/s; đường và chỉ số màu đỏ - đường đồng mức
Bảng 1. Giá thành đơn vị của dòng chảy dành cho các đường ống ở Hình 1



Tuyến đầu tiên là:



trong đó: l - chiều dài đường ống, m; Qi - lưu lượng nước thải từ điểm thải thứ i vào hệ thống, m3/s; d – đường kính của đường ống, mm; i - độ dốc thuỷ lực của đường ống
Phương án thiết kế mạng lưới thoát nước như Hình 8 là phương án thiết kế tối ưu nhất dựa vào giá thành đơn vị dòng chảy, được tính theo phương pháp dòng chảy lớn nhất với chi phí nhỏ nhất.
3.2 Thí dụ số 2

Theo Hình 9, mầu đỏ thể hiện giá trị lưu lượng lớn nhất có thể chảy qua đường ống (m3/s), đường đồng mức và cao độ của các điểm thải. Phân tích hệ thống thoát nước của khu vực 1 và khu vực 2 chúng ta nhận thấy sẽ có những đoạn đường ống nước thải bị quá tải. Hình 10 thể hiện những đoạn đường ống đó bằng nhứng trị số được tô bằng màu vàng. Từ đó yêu cầu cần phải tu sửa lại mạng lưới thoát nước của khu vực 1 và 2. Đối với khu vực 3, bài toán đưa ra yêu cầu cần phải thiết kế mạng lưới liên kết với mạng lưới thoát nước của khu vực 1 và khu vực 3 như thế nào. Như vậy sẽ xuất hiện bài toán tổng hợp về sự tối ưu trong sửa chữa mạng lưới thoát nước ở khu vực 1, 2 và lựa chọn mạng lưới, thống số kỹ thuật của các đường ống ở khu vực 3.

Ở hình 10, mầu xanh da trời là lưu lượng thực tế chảy qua các đường ống (m3/s); màu vàng – những đường ống bị quá tải, bị ngập. Bây giờ chúng ta sẽ tìm kiếm các phương án xây dựng, lắp đặt những đường ống mới, sửa chữa hệ thống mạng lưới đã có (được trình bày như Hình 11). Trong số tất cả các phương án sửa chữa mạng lưới, chúng ta xem xét các phương án lắp đặt song song đường ống, thay thế đường ống cũ bằng đường ống mới. Ở Hình 11, những phương án lắp đặt dường ống song song được thể hiện bằng màu xanh nước biển, màu xanh da trời thể hiện những khả năng lắp đặt, liên kết giữa các điểm thải với nhau.


Tương tự như thí dụ 1 (lựa chọn được 11 tuyến), ở thí dụ 2, bằng phương pháp lựa chọn dòng chảy lớn nhất với chi phí nhỏ nhất ta sẽ lựa chọn được 47 tuyến từ S tới t. Sơ đồ nạng lưới cuối cùng được lựa chọn như hình 15. Phương án được lựa chọn là chúng ta sẽ xây dựng 5 đoạn đường ống song song, 21 đoạn đường ống mới.

Chi phí xây dựng được tính là 7,44 tỉ rúp (Bảng 2).
Bảng 2. Giá thành đơn vị của dòng chảy dành cho các đường ống ở Hình 15


Hình 16. Mô hình hóa chuyển động của dòng chảy theo chiều thuận (theo chế độ dòng tự chảy C1,2) và chiều ngược (theo chế độ dòng chảy có áp C2,1)

Cấp nước Hải Phòng chung tay hỗ trợ đồng bào Miền Trung - Tây Nguyên khắc phục hậu quả mưa lũ
VWSA làm việc với JST (Nhật Bản) về dự án phát triển hệ thống cấp nước thích ứng ô nhiễm
Nhà máy nước Thủ Đức: gần sáu thập kỷ cung cấp nước sạch cho Thành phố Hồ Chí Minh
Đồng Nai tăng tốc hoàn thiện hệ thống nước sạch nông thôn đến năm 2030
Trao giải Đồ án xuất sắc sinh viên ngành Nước năm 2025 khu vực miền Bắc
Đại hội Chi hội Cấp Thoát nước miền Bắc nhiệm kỳ 2025 - 2028: Đoàn kết - Đổi mới - Chia sẻ - Phát triển
Đọc thêm
Đề xuất khung pháp lý mới cho ngành Cấp Thoát nước: Tăng liên kết vùng, giảm ngập úng, nâng cao chất lượng dịch vụ
Nghị định số 117/2007/NĐ-CP và Nghị định số 80/2014/NĐ-CP sau gần hai thập kỷ tồn tại đã để lại nhiều khoảng trống. Do đó, Bộ Xây dựng đã đề xuất Dự thảo Nghị định về quản lý cấp, thoát nước nhằm hoàn thiện khung pháp lý, bảo đảm tính thống nhất và đáp ứng yêu cầu quản lý trong điều kiện tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.
Hà Nội thúc đẩy hoàn thiện hệ thống thoát nước đô thị trong bối cảnh cực đoan khí hậu
Trước sức ép từ tốc độ đô thị hóa nhanh, mưa lớn cực đoan và các tình huống thời tiết bất thường, hệ thống thoát nước Hà Nội hiện thời không còn đáp ứng được nhu cầu tiêu thoát nhanh. Do đó, Kế hoạch 325/KH-UBND được ban hành nhằm khắc phục úng ngập, nâng cấp hạ tầng và tổ chức vận hành đồng bộ.
Hoàn thiện Nghị định Quản lý cấp, thoát nước: Yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn
Bài viết dưới đây phản ánh quan điểm và đề xuất của TS. Trần Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Cấp Thoát nước Việt Nam, nhằm đóng góp cho quá trình xây dựng Dự thảo Nghị định về Quản lý cấp, thoát nước, sửa đổi và thay thế Nghị định số 117/2007/NĐ-CP và Nghị định số 80/2014/NĐ-CP của Chính phủ.
Nhiều bất cập trong hệ thống cấp thoát nước đô thị
Sáng 26/11/2025, tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM), Cục Kết cấu Hạ tầng xây dựng - Bộ Xây dựng đã tổ chức Hội thảo lấy ý kiến góp ý về Dự thảo Nghị định Quản lý cấp, thoát nước (Sửa đổi Nghị định số 117/2007/NĐ-CP và Nghị định số 80/2014/NĐ-CP của Chính phủ).
Ban hành Nghị định số 290/2025/NĐ-CP và 291/2025/NĐ-CP tạo bước tiến, hỗ trợ doanh nghiệp ngành Nước phát triển
Đầu tháng 11/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 290/2025/NĐ-CP và Nghị định số 291/2025/NĐ-CP. Các nghị định này thay thế các quy định trước đây, cụ thể hóa Luật Tài nguyên nước 2023, tạo hành lang pháp lý đồng bộ và thực tế hơn cho các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực cấp thoát nước.
AWC 2025: Đẩy mạnh hợp tác châu Á vì an ninh nguồn nước bền vững
Sáng 05/11/2025, Lễ khai mạc Hội nghị Thượng đỉnh Hội đồng Nước châu Á (Asia Water Council - AWC) lần thứ 23 và Hội thảo kỹ thuật AWC 2025 đã chính thức diễn ra với chủ đề "Quản trị tài nguyên nước bền vững, chuyển đổi số và hợp tác đầu tư vì tương lai".
Hội Cấp Thoát nước Việt Nam tham dự Triển lãm Quốc tế về ngành Nước và nước thải Campuchia 2025
Trung tuần tháng 10 vừa qua, Triển lãm quốc tế về ngành Nước và nước thải Campuchia 2025 đã diễn ra tại Trung tâm Hội nghị và Triển lãm Đảo Kim Cương (Koh Pich), Campuchia. Đây là sự kiện thường niên lớn nhất trong ngành Cấp thoát nước và xử lý nước thải tại Campuchia.
Chuyên gia đề xuất tổ chức hội nghị cấp quốc gia về ngập úng đô thị
Trong bối cảnh ngập úng đô thị ngày càng trở thành thách thức nghiêm trọng tại nhiều đô thị lớn, các chuyên gia cho rằng, cần tổ chức hội nghị cấp quốc gia về ngập úng đô thị để nhìn nhận và đề xuất các giải pháp căn cơ.
Hội Cấp Thoát nước Việt Nam ký kết Biên bản ghi nhớ với 04 hiệp hội hàng đầu về môi trường
Chiều 21/10/2025, Hội Cấp Thoát nước Việt Nam đã ký kết Biên bản ghi nhớ với 04 hiệp hội hàng đầu về môi trường là Hiệp hội Công nghiệp Môi trường Việt Nam, Hội Nước và Môi trường Việt Nam, Hiệp hội Môi trường Đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội Tái chế Chất thải Việt Nam.