Liên hệ quảng cáo: +84 (0) 377 089 696 (Ms. Chung Anh)
Email: quangcao@tapchinuoc.vn

Nước, lợi ích kinh tế hay bình đẳng sau mỗi quả bơ Chile

06/09/2022 11:54

Có một nghịch lý là những nơi khô hạn nhất thế giới đang dẫn đầu về xuất khẩu nông sản thâm dụng nước. Ở Chile, dùng nước quá mức để trồng bơ đã dẫn đến thiếu nước.

Nước, lợi ích kinh tế hay bình đẳng sau mỗi quả bơ Chile - Ảnh 1.

Bà Zoila Quiroz, 72 tuổi, hồi tưởng về quãng thời gian mà quê hương Petorca của bà ở miền Trung Chile còn trù phú nhờ nước từ con sông lớn cùng tên. Sông Petorca đã nuôi dưỡng cây cối, gia súc, là sinh kế cho hàng ngàn người nông dân địa phương.

Thế nhưng chỉ nửa thế kỷ sau, ngôi làng nằm ở tâm điểm hạn hán của Chile này đã thay đổi đáng kể. Giếng nước khô cạn, cây trồng và vật nuôi chết dần chết mòn. Khoảng 3.000 người dân phụ thuộc vào nước tiếp tế từ các xe bồn chở dầu, hãng EFE đưa tin hồi cuối tháng 5/2022.

Những ngọn đồi xung quanh ngôi làng được bao phủ nhờ hàng ngàn cây bơ, biểu tượng cho sự độc chiếm tài nguyên nước tàn nhẫn của các công ty tư nhân đã khiến nhiều gia đình, trong đó có ba thế hệ của gia đình bà Quiroz phải chịu cảnh thiếu nước triền miên.

“Họ đã lấy đi của chúng tôi không chừa một thứ gì, kể cả nhân phẩm. Đã có lúc chúng tôi phải lựa chọn giữa tắm rửa hay giặt quần áo. Chúng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài chiến đấu,” bà Quiroz nói với EFE.

Cuộc chiến nước

Chile, nơi ¾ lãnh thổ đối mặt với tình trạng thiếu nước, đang trải qua cuộc khủng hoảng nước nghiêm trọng nhất ở toàn bộ phía tây bán cầu, theo Greenpeace.

Các chuyên gia cho rằng tình trạng này không chỉ do thiếu mưa - năm 2021 là năm khô hạn thứ tư từng được ghi nhận, mà còn do chính sách về sở hữu nước của Chile.

Khoảng 80% tài nguyên nước ở Chile thuộc sở hữu tư nhân, hầu hết là các công ty lớn trong lĩnh vực nông nghiệp, khai thác mỏ và năng lượng.

Chỉ tính riêng ở Petorca, 30 công ty độc quyền đến 60% nguồn nước, bà Magdalena Morgan, chủ tịch của Hợp tác xã nước Petorca, nói với EFE.

Nhiều công ty trong số đó trồng bơ, loại quả thâm dụng nước.

“Ở đây, chỉ những người có tiền mới có nước. Một quả bơ còn đáng giá hơn một mạng người. Đây là một mô hình của sự bóc lột, của sự chiếm đoạt, và cũng là lý do tại sao nó đã châm ngòi một cuộc chiến”, bà Morgan cho hay.

Ngành nông nghiệp đang lên

Xuất nhập khẩu bơ trên toàn thế giới đã gia tăng đáng kể. Khối lượng bơ kinh doanh trên toàn thế giới đã tăng lên 1,9 triệu tấn vào năm 2016 từ 0,4 triệu tấn năm 2000, theo một nghiên cứu năm 2020 của TS. Dario Caro ở Khoa Khoa học Môi trường, Đại học Aarhus (Đan Mạch) và các cộng sự.

Cũng theo nghiên cứu trên, xuất nhập khẩu nước “ảo” của ngành trồng bơ cũng tăng lên 2.238 triệu m3 từ 408 triệu m3 trong cùng giai đoạn. Đặc biệt, một khối lượng nước lớn dùng để trồng bơ, chính là “nước ảo”, được “chuyển” từ các quốc gia đối mặt với căng thẳng về nước kinh niên như Mexico, Peru và Chile sang các khu vực giàu nước hơn như Mỹ, Nhật Bản, Canada và Liên minh châu Âu.

Nước, lợi ích kinh tế hay bình đẳng sau mỗi quả bơ Chile - Ảnh 2.

Kết quả, việc khai thác quá mức nguồn nước để trồng bơ có thể khiến vấn đề môi trường trở nên tồi tệ hơn ở nhiều quốc gia đang phát triển, những nơi mà xuất khẩu bơ thường được coi là động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng.

Phòng Dịch vụ Nông nghiệp Nước ngoài của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ ước tính sản lượng bơ của Chile trong niên vụ 2021-2022 sẽ tăng 57% từ niên vụ trước lên 220.000 tấn nhờ điều kiện khí hậu thuận lợi. Nhu cầu bơ tăng mạnh từ cả thị trường nội địa và xuất khẩu đã đẩy giá bơ của nước này lên cao trong hai niên vụ qua.

Tiêu thụ bơ trong nước của Chile ước đạt 100.000 tấn trong niên vụ 2021-2022.

Lượng nước đằng sau một quả bơ

Sản xuất bơ vốn cần rất nhiều nước, nhưng ở các vùng khô hạn của Chile, nơi sản xuất phần lớn bơ xuất khẩu, việc trồng bơ đặc biệt thâm dụng nước.

Trung bình, theo Water Footprint Network, cần khoảng 1.168 lít nước để sản xuất 1 kg bơ. Lượng nước này là nước ngầm hoặc nước mặt đi qua hệ thống tưới tiêu hoặc các phương pháp sản xuất khác, không bao gồm nước mưa hoặc độ ẩm tự nhiên trong đất. Điều này có nghĩa, cần khoảng 292 lít nước ngầm hoặc nước mặt để trồng một quả bơ. 

Lượng nước tưới cần thiết để trồng một quả bơ phụ thuộc vào từng vùng.

Ở khu vực xuất khẩu bơ chủ yếu và trồng hơn 60% bơ của Chile, trong đó có tỉnh Petorca, trung bình cần 1.280 lít nước ngọt để sản xuất 1 kg bơ, nghĩa là cần tới 320 lít nước tưới để trồng một quả bơ, theo kênh truyền hình DW của Đức.

Để so sánh, trung bình trên thế giới cần 110 lít nước ngọt để sản xuất 1 kg cam, như vậy mỗi quả cam cần khoảng 22 lít nước tưới. Trong khi đó, để trồng 1 kg cà chua tiêu tốn 63 lít nước ngọt, mỗi quả cà chua cần 5 lít nước tưới, cũng theo tổ chức trên.

Mặt khác, con người cần trung bình từ 50 đến 100 lít nước để đáp ứng các nhu cầu cơ bản nhất hàng ngày, theo Tổ chức Y tế Thế giới.

Tầm nhìn bền vững

Ở Petorca, phụ nữ, đặc biệt là những người làm nông, đang đảm nhiệm hầu hết việc giải quyết tình trạng khan hiếm nước trong khi nam giới đi làm ở các hầm mỏ, bà Morgan ở Hợp tác xã nước Petorca nói với EFE.

Theo bà Marileu Avendaño, phát ngôn viên Phong trào vì Nước và Lãnh thổ, chính những người phụ nữ ở Petorca đã đào giếng, lắp đặt đường ống và thành lập các tổ chức để quản lý nước một cách công bằng, EFE đưa tin.

Tuy nhiên, đây không phải cuộc chiến của riêng người dân Petorca.

Theo EJAtlas, một tổ chức vận động vì môi trường, cần có những phong trào vận động người tiêu thụ trên toàn thế giới thay đổi chế độ ăn uống, đồng thời công khai những tác động tiêu cực của việc trồng bơ ở những vùng đất cằn cỗi. Người tiêu thụ cũng nên cân nhắc trước khi mua bơ từ những vùng khan hiếm nước của Chile.

Không có gì sai khi thu lợi từ xuất khẩu lương thực, nhưng khi nguồn nước đằng sau các nông sản này không bền vững, con người có nguy cơ tạo ra lợi nhuận ngắn hạn với chi phí dài hạn, EJAtlas kết luận.

Ngoài ra, nhiều công ty đã được kêu gọi dán nhãn dấu chân nước, tương tự như nhãn dinh dưỡng trên các mặt hàng thực phẩm, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về lượng nước đằng sau các sản phẩm. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có thỏa thuận nào đạt được, DW đưa tin hồi tháng 3/2022.

Nước, lợi ích kinh tế hay bình đẳng sau mỗi quả bơ Chile - Ảnh 3.

Susanne Schmeier, Phó Giáo sư về Luật nước và Ngoại giao tại Viện Giáo dục về Nước UNESCO-IHE, nói với DW: “Tôi cho rằng dán nhãn dấu chân nước là một việc làm hợp lý. Đây chắc chắn là một bước tiến giúp nâng cao nhận thức của người tiêu dùng ở Mỹ và châu Âu, từ đó họ có thể tự đưa ra lựa chọn của riêng mình."

Tuy nhiên, mối liên hệ giữa nước, thương mại toàn cầu và các sản phẩm được tiêu thụ phức tạp. Bà Schmeier chỉ ra rằng thường có các yếu tố khác cần xem xét khi nói đến hàng hóa sử dụng nhiều nước nhập khẩu từ các nước khác.

Bà Schmeier nói với DW: “Người tiêu dùng ở Mỹ và châu Âu đang tiêu thụ rất nhiều thực phẩm cũng như các sản phẩm sử dụng tài nguyên từ các vùng khác, trong đó có những khu vực khan hiếm nước, để trồng trọt”.

Cũng theo bà, nếu xét từ góc độ nước, có lẽ người tiêu dùng không nên tiêu thụ các sản phẩm đến từ những vùng thiếu nước. Tuy nhiên, cũng cần cân nhắc đến lợi ích kinh tế quan trọng mà những sản phẩm này mang lại cho các vùng đất đó.

Tác giả:
Quỳnh Anh
Ý kiến của bạn
Bình luận
Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Thành phố chống chịu lũ lụt: Việt Nam góp tiếng nói tại Tuần lễ Nước Singapore 2025

Thành phố chống chịu lũ lụt: Việt Nam góp tiếng nói tại Tuần lễ Nước Singapore 2025

Với chủ đề “Thành phố chống chịu lũ lụt: Thích ứng với biến đổi khí hậu”, Tuần lễ Nước Singapore (SIWW) 2025 đã diễn ra từ ngày 23 đến 25/6/2025. Đại diện Hội Cấp Thoát nước Việt Nam, Phó Chủ tịch Hạ Thanh Hằng tham dự sự kiện.

Quốc tế 25/06/2025
Đổi mới quản trị ngành Nước với nền tảng dữ liệu IBNET

Đổi mới quản trị ngành Nước với nền tảng dữ liệu IBNET

Ngày 11/6/2025, Ngân hàng Thế giới (WB) phối hợp cùng Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) tổ chức Hội thảo giới thiệu Mạng lưới NewIBNET tới các doanh nghiệp ngành Nước của Việt Nam, khởi động chương trình thí điểm chia sẻ dữ liệu hiệu suất ngành Nước đầu tiên tại Việt Nam.

Diễn đàn và Triển lãm ngành Cấp Thoát nước Indonesia 2025: Hướng tới tương lai bền vững

Diễn đàn và Triển lãm ngành Cấp Thoát nước Indonesia 2025: Hướng tới tương lai bền vững

Với hai trụ cột "đổi mới" và "sáng tạo", Diễn đàn và Triển lãm ngành Cấp Thoát nước Indonesia 2025 là sự kiện trọng tâm của ngành nước Indonesia trong bối cảnh đô thị hóa. Bà Hạ Thúy Hạnh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cấp Thoát nước và Môi trường - đại diện Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) tham dự sự kiện.

Quốc tế 12/06/2025
Đoàn công tác VWSA tham dự Triển lãm Công nghệ xử lý nước thải tại Trung Quốc

Đoàn công tác VWSA tham dự Triển lãm Công nghệ xử lý nước thải tại Trung Quốc

Từ ngày 4/6 đến 6/6/2025, tại Trung tâm Triển lãm và Hội nghị Quốc gia (NECC), Thượng Hải (Trung Quốc) đã diễn ra sự kiện Triển lãm Công nghệ xử lý nước thải (WieTec 2025). Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) dẫn đầu đoàn doanh nghiệp ngành Nước của Việt Nam tham dự sự kiện.

Quốc tế 11/06/2025
SAWACO và K-Water ký kết biên bản ghi nhớ

SAWACO và K-Water ký kết biên bản ghi nhớ

Ngày 30/5/2025, Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO), các đơn vị thành viên gồm: Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Nước sạch Sài Gòn, Công ty CP Đầu tư Nước Tân Hiệp, Công ty CP Cấp nước Kênh Đông và Tổng Công ty Tài nguyên Nước Hàn Quốc (K-Water) đã được ký kết.

Doanh nghiệp 04/06/2025
Việt Nam - Nhật Bản hướng đến ký kết MOU cho sự phát triển ngành Nước

Việt Nam - Nhật Bản hướng đến ký kết MOU cho sự phát triển ngành Nước

Sáng 22/5/2025, lãnh đạo Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) đã có buổi tiếp đón và làm việc với đại diện Cục Cấp Thoát nước thành phố Kitakyushu (KWS) và Hiệp hội Kinh doanh nước Hải ngoại của thành phố Kitakyushu (KOWBA) về việc ký kết MOU giữa hai bên.

Quốc tế 23/05/2025
Hungary sẽ đóng góp tham luận tại sự kiện Tuần lễ ngành Nước Việt Nam - Vietnam Water Week 2025

Hungary sẽ đóng góp tham luận tại sự kiện Tuần lễ ngành Nước Việt Nam - Vietnam Water Week 2025

Tại buổi làm việc với Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) diễn ra vào sáng ngày 22/5/2025, đại diện Cơ quan Đối tác ngành Nước Hungary (HWP) đã xác nhận sẽ có phần tham luận tại buổi hội thảo khoa học diễn ra trong khuôn khổ sự kiện Vietnam Water Week 2025.

Quốc tế 23/05/2025
Trao đổi kinh nghiệm ngành Nước giữa VWSA với tổ chức Water:hub SEA

Trao đổi kinh nghiệm ngành Nước giữa VWSA với tổ chức Water:hub SEA

Sáng ngày 22/5, tại văn phòng Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA), lãnh đạo Hội đã có buổi tiếp đón và làm việc với các thành viên của tổ chức Các công ty ngành Nước quốc tế và Việt Nam (Water:hub SEA).

Doanh nghiệp 22/05/2025
Ozwater’25: Cơ hội kết nối và hợp tác quốc tế trong ngành Nước

Ozwater’25: Cơ hội kết nối và hợp tác quốc tế trong ngành Nước

Từ ngày 20 đến 22/5/2025, tại Trung tâm Hội nghị Adelaide, Hội thảo và Triển lãm ngành nước Australia (Ozwater'25) đã chính thức diễn ra thu hút các nhà lãnh đạo, chuyên gia và doanh nghiệp từ khắp nơi trên thế giới. Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) dẫn đầu đoàn Doanh nghiệp ngành Nước của Việt Nam tham dự Ozwater'25.

Quốc tế 21/05/2025
Top