Nông dân Bangladesh tiếp nước cho đồng bằng lớn nhất thế giới

Khả năng của nông dân dùng nước ngầm để tưới ruộng lúa trong mùa khô từ tháng 1 đến tháng 5 đã giúp Bangladesh trở thành quốc gia tự cung tự cấp lương thực vào những năm 1990, một thành tích không nhỏ cho một trong những nước đông dân nhất thế giới, bài đăng tạp chí Science ngày 15/9 dẫn một nghiên cứu mới của University College London (UCL).

Trên cơ sở một triệu quan sát đo áp từ 465 giếng quan trắc, nhóm nghiên cứu gồm sáu nhà khoa học đã kết luận hoạt động của khoảng 16 triệu nông dân sản xuất nhỏ ở lưu vực Bengal của Bangladesh từ năm 1988 đến 2018 đã tạo ra lượng nước ngọt tích lũy từ 75 đến 90 km³, bằng cả dung tích hồ chứa của đập Tam Hiệp (Trung Quốc) và đập Hoover ở Mỹ cộng lại.

Theo kết quả nghiên cứu, hạ thấp mực nước ngầm thông qua việc bơm hút nước vào mùa khô đã tăng trữ lượng sẵn có dưới bề mặt, khuếch đại việc bổ sung nước ngầm trong mùa mưa tiếp từ tháng 6 đến tháng 9, đồng thời giảm tác động của lũ lụt.

Giải pháp dựa vào tự nhiên tạo tích lũy nước sạch theo mùa này được gọi là "Máy nước Bengal".

Sự can thiệp này như một giải pháp thay thế bền vững cho các cách thông thường để lưu trữ dòng chảy sông theo mùa dùng cho tưới tiêu, bao gồm đập và hồ chứa, vốn là những thách thức khi xây ở các vùng đồng bằng phù sa đông dân cư, như lưu vực Bengal, nơi có địa hình bằng phẳng gồm cát, phù sa và đất sét do nước lũ hàng năm bồi đắp.

Biện pháp can thiệp này có thể được nhân rộng tại các đồng bằng phù sa vùng nhiệt đới nơi có khí hậu ẩm và khô, như tại Đông Nam Á có thể có Đồng bằng sông Hoàng Hà, sông Mê Kong và Đồng bằng Irrawaddy ở Myanmar, bài đăng trên trang UCL ngày 20/9 dẫn lời các nhà nghiên cứu cho hay.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra những hạn chế đối với hoạt động của 'Máy nước Bengal' ở các khu vực nơi nước rò rỉ trong mùa mưa không đủ để lấp đầy lượng nước ngầm đã rút trong mùa khô. Ở những khu vực này, bơm nước làm cạn kiệt nguồn nước ngầm khiến người dân không thể dùng giếng cạn để lấy nước sinh hoạt.

Do đó, các tác giả khuyến nghị cần tiến hành các nghiên cứu sâu hơn để xác định nơi nào ở lưu vực sông Bengal và các đại châu thổ lớn khác ở châu Á, người dân có thể hưởng lợi từ giải pháp dựa vào tự nhiên này để tích trữ lượng nước ngọt dư thừa theo mùa.