Liên hệ quảng cáo: +84 (0) 377 089 696 (Ms. Chung Anh)
Email: quangcao@tapchinuoc.vn

Phương pháp đơn giản diệt “hóa chất vĩnh cửu” trong nước

06/09/2022 12:26

Các nhà hóa học có thể “chặt đầu” và bẻ gãy hóa chất vĩnh cửu bằng thuốc thử phổ biến, chỉ để lại những hợp chất vô hại, Science Daily đưa tin.

Các nhà hóa học ở Đại học UCLA (University of California) và Northwestern đã phát triển một phương pháp đơn giản để bẻ gãy gần một tá các loại “hóa chất vĩnh cửu” (PFAS) gần như không thể phá hủy được ở một nhiệt độ khá thấp mà không cần dùng đến sản phẩm phụ độc hại nào, bài đăng trên trang Science Daily ngày 18/8 cho hay.

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra trong nước được đun sôi ở nhiệt độ 80-120 độ C, các thuốc thử và dung môi phổ biến, chi phí thấp có thể cắt đứt liên kết phân tử trong PFAS thuộc dạng chắc chắn nhất được biết đến, và bắt đầu một phản ứng hóa học “gặm dần phân tử” cho tới khi nó biến mất, giáo sư nghiên cứu và đồng tác giả Kendall Houk ở UCLA cho biết.

Đây là một tin tốt trong những báo cáo gần đây về nguồn nước trên Trái Đất bị ô nhiễm từ các hóa chất PFAS, loại chất có thể tồn tại hàng nghìn năm, khiến việc uống nước mưa không còn an toàn.

Houk nói thêm rằng công nghệ đơn giản, cùng với nhiệt độ thấp và việc không cần sản phẩm phụ gây hại nghĩa là có thể xử lý cùng lúc không giới hạn lượng nước.

Công nghệ này có thể khiến các nhà máy xử lý nước đơn giản loại bỏ PFAS khỏi nước uống.

Mẫu nước để phân tích PFAS. (Ảnh: Michigan Department of Environment, Great Lakes and Energy)

Mẫu nước để phân tích PFAS. (Ảnh: Michigan Department of Environment, Great Lakes and Energy)

Chất per- và polyfluoroalkyl (viết tắt là PFAS) là một nhóm gồm 12.000 hóa chất tổng hợp được dùng trong vô vàn các sản phẩm như là đồ bếp chống dính, đồ trang điểm không thấm nước, dầu gội, đồ điện tử và bao bì đóng gói thực phẩm.

Chúng chứa một liên kết nguyên tử Cacbon và Flo mà không có gì trong tự nhiên có thể cắt đứt.

Khi những hóa chất này rò rỉ vào môi trường từ quá trình sản xuất hay sử dụng đồ dùng hàng ngày, chúng trở thành một phần trong vòng tuần hoàn nước của Trái Đất. 

Trong suốt 70 năm qua, các chất PFAS đã làm ô nhiễm gần như mỗi giọt nước trên hành tinh, bên cạnh đó liên kết cacbon và flo mạnh giúp chúng vượt qua hầu hết các hệ thống xử lý nước mà vẫn hoàn toàn nguyên vẹn. 

Chúng có thể tích tụ trong mô cơ thể người và động vật và gây ra các tác hại mà giờ đây các nhà khoa học mới bắt đầu tìm ra. Ví dụ như một số bệnh ung thư và bệnh tuyến giáp có liên quan đến PFAS.

Vì những lý do này, việc tìm cách loại bỏ PFAS khỏi nước đang trở nên cấp bách hơn. 

Các nhà khoa học đang thử nghiệm những công nghệ trị liệu, nhưng hầu hết chúng đều đòi hỏi nhiệt độ cực kì cao, các hóa chất đặc biệt hoặc là ánh sáng tia cực tím, và đôi khi chúng tạo ra những sản phẩm phụ gây hại và lại cần thêm biện pháp để loại bỏ.

Cấu trúc chất PFAS. (ảnh: Northwestern Edu)

Cấu trúc chất PFAS. (ảnh: Northwestern University)

Giáo sư hóa học William Dichtel và nghiên cứu sinh Brittany Trang ở Đại học Northwestern nhận thấy rằng trong khi các phân tử PFAS chứa một “đuôi” liên kết cacbon-flo dài và cứng, phần “đầu” của chúng thường chứa những nguyên tử oxy tích điện mà phản ứng mạnh với các phân tử khác. 

Nhóm nghiên cứu của Dichtel đã xây dựng một “máy chém” hóa học bằng cách làm nóng chất PFAS ở trong nước với dimethyl sulfoxide (DMSO) và natri hydroxide hoặc là dung dịch kiềm. 

Máy chém này sẽ chặt phần “đầu” của phân tử PFAS và để lộ ra phần “đuôi” phản ứng.

“Cách thức này kích hoạt tất cả những phản ứng này, và nó bắt đầu phun ra những nguyên tử Flo từ những hợp chất này để hình thành fluorua, dạng nguyên tố Flo an toàn nhất”, Dichtel nói. “Mặc dù liên kết cacbon-flo là siêu mạnh, phần đầu tích điện của nó chính là 'gót chân Achilles”.

Nhưng những thử nghiệm còn tiết lộ một bất ngờ khác đó là những phân tử có vẻ không tan rã theo cách thông thường từng biết.

Để giải bí ẩn này, Dichtel và Trang đã chia sẻ những dữ liệu của họ cho Houk và sinh viên Yuli Li từ trường Đại học Thiên Tân, người ở Trung Quốc làm việc từ xa với nhóm của Houk trong đại dịch.

Các nhà nghiên cứu từng kỳ vọng rằng phân tử PFAS sẽ phân hủy mỗi lần một nguyên tử cacbon, nhưng Li và Houk đã chạy những mô phỏng trên máy tính và thấy rằng 2 hoặc 3 phân tử cacbon đồng thời bị tách ra, như khi Dichtel và Trang đã quan sát bằng thực nghiệm.

Các mô phỏng cũng cho thấy rằng các sản phẩm phụ sẽ chỉ là florua (thứ thường được thêm vào nước uống để ngăn ngừa sâu răng), carbon dioxide và axit formic, những chất đều không gây hại. 

Dichtel và Trang đã xác nhận những sản phẩm phụ được dự đoán này có trong những thử nghiệm tiếp theo.

Phương pháp hiện tại đã có thể phân hủy 10 loại chất PFCAs (axit perfluoroalkyl cacboxylic) và PFECAs (axit cacboxylic ete perfluoroalkyl), trong đó có PFOA (axit perfluorooctanoic).

Các nhà nghiên cứu tin rằng phương pháp của họ sẽ thành công cho hầu hết các chất PFAS chứa axit cacboxylic và hy vọng rằng nó sẽ giúp xác định những điểm yếu ở các loại chất PFAS khác. 

Họ hy vọng những kết quả đáng khích lệ này sẽ dẫn tới những nghiên cứu sâu hơn để thử nghiệm những phương pháp loại bỏ hàng nghìn loại chất PFAS khác. 

Nghiên cứu mang tên “Sự khoáng hóa ở nhiệt độ thấp của axit perfluorocarboxylic” này được hỗ trợ từ Quỹ Khoa học Quốc gia và được xuất bản trên trang Science Daily ngày 18/8.

Tác giả:
Quang Hưng
Nguồn: Science Daily
Ý kiến của bạn
Bình luận
Xem thêm bình luận

Đọc thêm

BIWASE khởi động nhà máy điện rác thứ 2 có tỷ lệ tro xỉ thấp nhất

BIWASE khởi động nhà máy điện rác thứ 2 có tỷ lệ tro xỉ thấp nhất

Ngày 26/6/2025 Công ty CP - Tổng công ty Nước – Môi trường Bình Dương (BIWASE) đã long trọng khởi động dự án Nhà máy điện rác BIWASE công suất 24MW, giai đoạn 1 công suất 12MW tại Khu liên hợp xử lý chất thải BIWASE E.T.S phường Chánh Phú Hoà, thành phố Bến Cát, tỉnh Bình Dương.

Doanh nghiệp 26/06/2025
SAWACO chủ động ứng phó mưa bão, đảm bảo cấp nước sạch cho người dân TP.HCM

SAWACO chủ động ứng phó mưa bão, đảm bảo cấp nước sạch cho người dân TP.HCM

Trước diễn biến phức tạp của thời tiết, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) đã xây dựng và triển khai nhiều phương án để vận hành liên tục, đảm bảo cung cấp nước sạch cho hơn 10 triệu người dân Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) trong mùa mưa bão.

Doanh nghiệp 25/06/2025
Đổi mới quản trị ngành Nước với nền tảng dữ liệu IBNET

Đổi mới quản trị ngành Nước với nền tảng dữ liệu IBNET

Ngày 11/6/2025, Ngân hàng Thế giới (WB) phối hợp cùng Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) tổ chức Hội thảo giới thiệu Mạng lưới NewIBNET tới các doanh nghiệp ngành Nước của Việt Nam, khởi động chương trình thí điểm chia sẻ dữ liệu hiệu suất ngành Nước đầu tiên tại Việt Nam.

SAWACO: Tăng tốc Chuyển đổi số trong thời đại số hóa

SAWACO: Tăng tốc Chuyển đổi số trong thời đại số hóa

Để đảm bảo nhiệm vụ cấp nước an toàn, liên tục đến hơn 10 triệu dân tại TP.HCM và nâng cao chất lượng dịch vụ, SAWACO đã tập trung đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và công nghệ thông tin trong quản lý, giám sát mạng lưới, chăm sóc khách hàng và vận hành hệ thống cấp nước thông minh.

Doanh nghiệp 12/06/2025
Diễn đàn và Triển lãm ngành Cấp Thoát nước Indonesia 2025: Hướng tới tương lai bền vững

Diễn đàn và Triển lãm ngành Cấp Thoát nước Indonesia 2025: Hướng tới tương lai bền vững

Với hai trụ cột "đổi mới" và "sáng tạo", Diễn đàn và Triển lãm ngành Cấp Thoát nước Indonesia 2025 là sự kiện trọng tâm của ngành nước Indonesia trong bối cảnh đô thị hóa. Bà Hạ Thúy Hạnh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cấp Thoát nước và Môi trường - đại diện Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) tham dự sự kiện.

Quốc tế 12/06/2025
Nhân rộng các sáng kiến đảm bảo công tác cấp nước an toàn

Nhân rộng các sáng kiến đảm bảo công tác cấp nước an toàn

Ngày 9/6/2025, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) tổ chức tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị, giai đoạn 2016 - 2025 và Hội nghị điển hình tiên tiến giai đoạn 2020 - 2025, nhân kỷ niệm 114 năm Ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước (5/6/1911 - 5/6/2025).

Doanh nghiệp 11/06/2025
Đoàn công tác VWSA tham dự Triển lãm Công nghệ xử lý nước thải tại Trung Quốc

Đoàn công tác VWSA tham dự Triển lãm Công nghệ xử lý nước thải tại Trung Quốc

Từ ngày 4/6 đến 6/6/2025, tại Trung tâm Triển lãm và Hội nghị Quốc gia (NECC), Thượng Hải (Trung Quốc) đã diễn ra sự kiện Triển lãm Công nghệ xử lý nước thải (WieTec 2025). Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) dẫn đầu đoàn doanh nghiệp ngành Nước của Việt Nam tham dự sự kiện.

Quốc tế 11/06/2025
Ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giữa SAWACO và QUATEST 3

Ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giữa SAWACO và QUATEST 3

Ngày 29/5/2025, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) đã tổ chức lễ ký kết hợp tác với Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 (QUATEST 3).

Doanh nghiệp 04/06/2025
SAWACO tích cực chuyển đổi số để nâng cao chất lượng phục vụ

SAWACO tích cực chuyển đổi số để nâng cao chất lượng phục vụ

Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV (SAWACO) đang tích cực chuyển đổi số nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu và mong đợi của người dân, góp phần vào sự phát triển bền vững của Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM).

Doanh nghiệp 30/05/2025
Top