Nhiệt độ
Đồng bằng sông Cửu Long chủ động chống hạn, xâm nhập mặn
Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã triển khai sớm nhiều kế hoạch ứng phó với hạn, xâm nhập mặn để giảm thiệt hại, bao gồm trữ nước ngọt hay đóng cống ngăn mặn.
ĐBSCL là trung tâm sản xuất nông nghiệp lớn nhất Việt Nam, có sứ mệnh đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và xuất khẩu. Toàn vùng đóng góp khoảng 30% GDP ngành nông nghiệp, 50% sản lượng lúa, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản và 70% trái cây, đồng thời cung cấp tới 95% lượng gạo xuất khẩu và 60% sản lượng cá xuất khẩu.
Những năm gần đây, ĐBSCL đã chịu nhiều tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu, bao gồm hạn hán, nước biển dâng kết hợp triều cường, khiến xâm nhập mặn tiến sâu hơn vào đất liền, có nơi tới 60-65 km. Do đó, chính quyền 13 tỉnh thành trong vùng phải lên kế hoạch ứng phó, đặc biệt trong mùa khô từ tháng 10 tới hết tháng 4 hàng năm.
Nhờ các địa phương sớm triển khai phương án ứng phó, người dân phần nào yên tâm sinh hoạt và sản xuất, chủ động kiểm soát thiệt hại.
“Hạn, xâm nhập mặn làm diện tích lúa, cây ăn quả, canh tác thủy sản giảm nhiều khiến người nông dân chúng tôi đâm ra lo lắng. Nhưng nhờ UBND các quận, huyện chủ động triển khai vét thủy lợi nội đồng để tích nước, khai thông dòng chảy và thuận lợi bơm tát phục vụ sản xuất nên cũng vượt qua được”, ông Nguyễn Văn Cường, 70 tuổi, sống tại xã Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh, TP. Cần Thơ nói.
Chính quyền địa phương cũng hướng dẫn người dân lấy nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt một cách phù hợp nhất khi trường hợp xấu xảy ra, giúp người dân yên tâm làm kinh tế, ông Cường nói với Tạp chí Cấp Thoát nước Việt Nam.
Xâm nhập mặn năm 2023
Từ đầu tháng 2/2023, độ mặn bắt đầu tăng cao tại ĐBSCL và xuất hiện sớm hơn trung bình nhiều năm, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia thông tin.
Ranh mặn 1 g/l hay thậm chí 4 g/l đã xâm lấn sâu vào các tỉnh thành trong vùng, ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế-xã hội, đặc biệt là sản xuất nông nghiệp và nguồn nước sinh hoạt của người dân, Trung tâm nêu trong một bản tin đăng tại trang chủ ngày 15/2.
Xâm nhập mặn tại khu vực ĐBSCL năm nay nhìn chung tương đương trung bình nhiều năm và phụ thuộc nhiều vào nguồn nước từ thượng nguồn sông Mê Công và triều cường, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường) thông tin.
Cụ thể, tại tỉnh Vĩnh Long, từ ngày 18-21/1, độ mặn trên các sông chính của tỉnh có xu hướng tăng dần và đạt đỉnh vào ngày 21/1, Cục nêu trong một báo cáo đăng ngày 16/02.
Trên sông Cổ Chiên, tại xã Trung Thành Đông, huyện Vũng Liêm, cách cửa sông khoảng 50-52 km, độ mặn cao nhất là 1,2 ‰, xuất hiện ngày 21/1, sau đó giảm dần. Trên sông Hậu, tại xã Tích Thiện, huyện Trà Ôn, cách cửa sông khoảng 60-64 km, độ mặn cao nhất là 0,3 ‰, xuất hiện ngày 21/1, sau đó giảm dần.
Phía Tây Nam, tận cùng của Tổ quốc, tỉnh Kiên Giang có địa thế là hệ thống hở, thấp, chịu tác động của chế độ thủy văn với ba yếu tố chi phối: thủy triều vịnh Thái Lan, chế độ thủy văn sông Hậu và mưa tại chỗ. Các yếu tố này tạo nên sự phức tạp trong môi trường, đặc biệt là vấn đề xâm nhập mặn từ biển phía Tây.
Tại thành phố Rạch Giá, nước mặn tiến sâu vào đất liền, đẩy nước ngọt trên sông Cái Sắn và kênh Rạch Giá-Hà Tiên ra xa hơn. Các khu vực trồng rau màu dọc theo hai tuyến này đang đứng trước nguy cơ thiếu nước tưới tiêu và phải kết thúc sớm mùa vụ, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Kiên Giang thông tin.
Ngoài ra, khu vực trồng rau ở phường Vĩnh Hiệp (Rạch Giá) gặp khó khăn về nước tưới vì nước mặn đã xâm nhập đến kênh thủy lợi phía Nam. Riêng tại Hà Tiên, diện tích lúa vừa thu hoạch ở khu vực biên giới với Campuchia gần như phải phơi đất hoàn toàn vì không còn nước tưới tiêu do hạn và xâm nhập mặn.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại các đia phương thường xuyên chịu ảnh hưởng từ hạn, xâm nhập mặn như Cần Thơ, Long An, Bến Tre, Sóc Trăng, Cà Mau.
Chủ động phương án ứng phó
Cục Quản lý tài nguyên nước cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến hạn, xâm nhập mặn ở ĐBSCL là do thời tiết, khí hậu cực đoan, với cường độ càng mạnh, thời gian càng kéo dài, không gian càng lớn thì thiệt hại kinh tế và môi trường càng cao.
Ngoài ra, các hoạt động khai thác quá mức nguồn nước ngầm cũng làm tình trạng xâm nhập mặn ở ĐBSCL diễn biến phức tạp và nghiêm trọng hơn.
Mặc dù có dự báo mức độ xâm nhập mặn chỉ tương đương trung bình nhiều năm, song để giảm tổn thất, nhiều biện pháp ứng phó, trữ đủ nước ngọt cho sinh hoạt và hoạt động sản xuất đã được tiến hành trên toàn vùng.
Ngày 8/2, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã yêu cầu UBND các tỉnh, thành vùng ĐBSCL sẵn sàng chủ động ứng phó với tình trạng xâm nhập mặn có thể gia tăng. Bộ cũng yêu cầu theo dõi sát thông tin dự báo xâm nhập mặn từ cơ quan khí tượng, thủy văn và Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam để kịp thời ứng phó.
Ngay sau đó, chính quyền tỉnh Kiên Giang đã yêu cầu các địa phương tập trung rà soát, xác định khu vực có nguy cơ thiếu nước, xâm nhập mặn để chủ động ứng phó.
Các ngành chức năng và các địa phương vận hành hiệu quả hệ thống cống thủy lợi vùng Tứ giác Long Xuyên, ven biển An Biên-An Minh, đê bao U Minh Thượng và đê bao Ô Môn-Xà No phục vụ nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân, Bộ Tài nguyên và Môi trường thông báo ngày 09/02.
Với vùng ven biển bị xâm nhập mặn cục bộ do hệ thống cống ngăn mặn chưa được xây dựng mới, yêu cầu là tập trung gia cố, đắp đập thời vụ tại các khu vực có khả năng bị nhiễm mặn.
UBND tỉnh Vĩnh Long đã ban hành công văn, yêu cầu các huyện, thị xã, thành phố tăng cường theo dõi sát tình hình, khẩn trương trữ nước ngọt, vận hành công trình thủy lợi hợp lý nhằm bảo đảm đủ nước sử dụng trong thời gian xâm nhập mặn và cả trong mùa khô.
Trong khi đó, các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre đã chủ động đóng cống ngăn mặn để đảm bảo sản xuất ổn định cho người dân. Đài khí tượng thủy văn tỉnh Bến Tre khuyến cáo các địa phương cần theo dõi và kiểm tra độ mặn thường xuyên tại các cống đầu mối để có kế hoạch đóng mở cống hợp lý.
Về biện pháp ứng phó dài hạn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp với 6 đối tác phát triển phương án nguồn vốn nước ngoài cho các dự án, tổ chức hơn 10 chuyến khảo sát, làm việc với 13 tỉnh, thành phố và Bộ NN&PTNT để trao đổi về quy mô, hướng tuyến, tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án, báo Hà Nội Mới đưa tin ngày 03/04.
Ngoài ra, Bộ Giao thông - Vận tải, Bộ NN&PTNT cùng các địa phương trong vùng đã đề xuất 16 dự án ứng phó với biển đổi khí hậu, với tổng mức đầu tư khoảng 94.328 tỷ đồng.
Hiện các dự án đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục hoàn thiện nội dung sau khi có ý kiến của lãnh đạo Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương. Dự kiến đến tháng 6/2023 sẽ trình Chính phủ phê duyệt, tạo động lực phát triển bền vững cho vùng.
Thiệt hại mùa khô 2019-2020
Trước đó, ĐBSCL từng ghi nhận đợt hạn, xâm nhập mặn nghiêm trọng nhất trong lịch sử vào mùa khô năm 2019-2020, gây thiệt hại nặng tới nông nghiệp, Bộ trưởng NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nêu trong một bài đăng báo Nhân Dân ngày 20/6/2020.
Xâm nhập mặn mùa khô năm 2019-2020 đã ảnh hưởng đến 10 trong tổng số 13 tỉnh thành ĐBSCL, ranh giới độ mặn 4 gam/lít đã làm 42,5% diện tích tự nhiên của toàn vùng bị ảnh hưởng, tương đương gần 1,7 triệu ha, rộng hơn năm 2016 là 50.376 ha.
Trong đó, vườn cây ăn quả bị thiệt hại, lúa bị giảm năng suất hoặc mất trắng. Ngoài ra, hạn và xâm nhập mặn đã làm cho khoảng 96.000 hộ, tương đương 430.000 nhân khẩu sinh sống tập trung tại bảy tỉnh ven biển (Bến Tre, Sóc Trăng, Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Long An và Trà Vinh) thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng.
Tình trạng thiếu nước kéo dài còn khiến mực nước trên các kênh trục xuống thấp, nhiều tuyến kênh rạch khô cạn, dẫn đến sạt lở nghiêm trọng bờ kênh, đường giao thông và nhà dân.
Lịch sử Hội Cấp thoát nước Việt Nam
Công ty CP Cấp nước Bến Thành triển khai ứng dụng GIS trong công tác thay đồng hồ nước
Nhiều công nghệ kỹ thuật mới được giới thiệu tại Vietnam Water Week 2024
Hội nghị Ban Chấp hành lần II năm 2024, nhiệm kỳ VI (2020-2025) của Hội Cấp Thoát nước Việt Nam
Tham quan, học tập kinh nghiệm xử lý nước tại Nhà máy nước mặt sông Đuống
Đọc thêm
Vận hành công trình bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu
Biến đổi khí hậu (BĐKH) gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước và chất lượng nước. Do đó, Tuần lễ ngành nước Việt Nam 2024 tập trung bàn luận giải pháp vận hành an toàn công trình cấp thoát nước thích ứng với BĐKH vào sáng 7/11/2024.
Hơn 1.000 đại biểu tham dự Lễ khai mạc sự kiện Vietnam Water Week 2024
Sáng 6/11, Tuần lễ ngành Nước Việt Nam - Vietnam Water Week 2024 đã chính thức khai mạc trong thể tại Cung Triển lãm Kiến trúc Quy hoạch Xây dựng Quốc gia. Sự kiện do Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) chủ trì tổ chức thu hút sự tham gia của hơn 1.000 đại biểu trong nước và quốc tế.
Loại bỏ “hóa chất vĩnh viễn” khỏi nước bằng phương pháp điện phân mới
Bằng cách sử dụng các chất xúc tác nano chế tạo bằng laser bám trên giấy than ưa nước, nhóm nghiên cứu Đại học Rochester đã tạo ra phương pháp tiết kiệm chi phí để khắc phục hiệu quả tình trạng ô nhiễm PFOS.
Đoàn công tác VWSA tham dự Hội nghị và Triển lãm quốc tế PWWA lần thứ 30 (Philwater2024)
Đoàn công tác của Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) do Phó Viện trưởng Viện CTN&MT Hạ Thúy Hạnh làm trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị và Triển lãm quốc tế PWWA lần thứ 30 (Philwater2024) từ ngày 23 đến 25/10 tại Boracay (Philippines).
Gợi ý cách xử lý môi trường nước nuôi thủy sản sau thiên tai
Ngành nuôi trồng thủy sản miền Bắc đang đối mặt với nhiều thách thức sau bão YAGI. Khi bão rút đi, môi trường nuôi thủy sản bị xáo trộn, ảnh hưởng đến dinh dưỡng và phát triển của tôm cá. Với các biện pháp kỹ thuật xử lý môi trường nước được gợi ý sau đây, người dân có thể sớm phục hồi sản xuất.
Tiếp cận phương pháp đổi mới trong đánh giá và quản lý nguồn nước ngầm tại Việt Nam
Nhằm nâng cao độ chính xác và hợp lý trong tính toán, đánh giá; tối ưu cơ chế vận hành, khai thác nước ngầm; đồng thời thiết lập hiệu quả các chính sách quản lý có liên quan để đảm bảo sử dụng nước ngầm bền vững tác giả đưa ra một đề xuất cụ thể.
Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh nỗ lực phục hồi sau siêu bão
Bão YAGI đi qua để lại hậu quả nặng nề cho hệ thống cơ sở hạ tầng tỉnh Quảng Ninh. Điện, nước và hệ thống viễn thông gần như bị tê liệt. Sau cơn bão, các CBCNV Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh (QUAWACO) đã không quản ngày đêm, ra sức phục hồi hệ thống cấp nước, phòng ngừa dịch bệnh sau khi lũ rút.
Quy trình chung xử lý nước ăn uống trong mùa mưa lũ
Trong trường hợp không có nước sạch để sử dụng, người dân có lấy nước từ sông, hồ... nhưng phải xử lý theo đúng quy trình trước khi sử dụng để phòng tránh dịch bệnh.
Thủ tướng chỉ đạo tập trung khắc phục hậu quả bão số 3 và mưa lũ sau bão
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 92/CĐ-TTg ngày 10/9/2024 về việc tập trung khắc phục hậu quả bão số 3 và mưa lũ sau bão.