Liên hệ quảng cáo: +84 (0) 377 089 696 (Ms. Chung Anh)
Email: quangcao@tapchinuoc.vn

Quản trị nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long

27/10/2022 11:13

Nông nghiệp đã giúp biến Đồng bằng sông Cửu Long thành một vùng kinh tế trọng điểm của Việt Nam.

Quản trị nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long - Ảnh 1.

Những cánh đồng lúa được chụp tại vùng Tri Tôn thuộc tỉnh An Giang. Ảnh: Shutterstock

Nông nghiệp giúp quản lý nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long

Sau hơn ba thập kỷ, vùng đất màu mỡ từng giúp đưa Việt Nam từ một nước phụ thuộc vào nhập khẩu gạo thành một trong các nước xuất khẩu lớn nhất thế giới lại là một trong những nơi chịu hậu quả nặng nề nhất trên Trái đất từ biến đổi khí hậu.

“ĐBSCL chỉ cao hơn mặt nước biển chưa tới 5 mét, khiến nó là một trong ba đồng bằng dễ tổn thương nhất thế giới” báo cáo của Ngân hàng Phát triển châu Á công bố từ tháng 12/2011 đã nhận định. Nếu nước biển dâng 1 m, 38% diện tích đồng bằng sẽ bị ngập, báo cáo dẫn kết quả nghiên cứu của Trung tâm Quốc tế về Quản lý Môi trường ICEM.

Việc sử dụng đất và điều tiết nguồn nước ở ĐBSCL để trồng ba vụ lúa một năm đã đưa vùng đồng bằng này thành nơi sản xuất lúa lớn nhất cả nước, chiếm một nửa sản lượng quốc gia và hơn 90% tổng khối lượng xuất khẩu hàng năm.

Năm 1989 Việt Nam bắt đầu xuất khẩu gạo và trong vài năm gần đây luôn chia nhau vị trí thứ nhì thế giới với Thái Lan về lượng gạo bán ra thị trường thế giới, chỉ sau Ấn Độ.

Tuy nhiên, khi hiện tượng biến đổi khí hậu ngày một rõ rệt, các tác động như hạn hán, xâm nhập mặn, nước biển dâng ngày một tiêu cực, các chuyên gia trong và ngoài nước đều đồng quan điểm rằng chỉ có qua nông nghiệp mới có thể giúp quản lý hiệu quả nguồn nước ở ĐBSCL, từ đó hạn chế các tác động từ thiên nhiên và con người.

“Chìa khóa của việc quản lý nước ở đồng bằng sông Cửu Long nằm ở nông nghiệp”, Thạc sỹ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia độc lập về sinh thái ĐBSCL, chỉ ra trong một bài viết cho báo Nhân Dân tháng 9/2022.

Dẫn định hướng về cải cách nông nghiệp theo tinh thần của Nghị quyết 13 do Bộ Chính trị ban hành tháng 5/2022 “theo hướng giảm thâm canh, chú trọng chất lượng, sẽ giảm được phân bón thuốc trừ sâu, giảm được những công trình can thiệp thô bạo vào quy luật tự nhiên”, ông Thiện viết trong bài báo đăng ngày 16/9/2022.

Đồng quan điểm trên, Giám đốc Quốc gia của Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV tại Việt Nam Peter Loach nhận định biến đổi khí hậu đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sản xuất nông nghiệp. “Do vậy, đã đến lúc cần đổi mới nông nghiệp để thích ứng với biến đổi khí hậu”, một bài đăng báo Nhân Dân hồi tháng 8/2022 dẫn lời ông Loach.

Quản trị nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long - Ảnh 2.

Quản lý nước ở ĐBSCL nghĩa là phải đạt các mục tiêu bảo đảm sức khỏe của hệ thống, giảm rủi ro thiệt hại sản xuất, và đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt. Ảnh: Shutterstock

Do những điều chỉnh về thủy lợi, một hệ thống đê bao bảo vệ lúa và cây trái đã được xây dựng ở ĐBSCL, tuy nhiên chính hệ thống này đã đẩy nước lũ hàng năm chảy nhanh ra biển, khiến các cánh đồng không có nước bổ sung để cân bằng mặn ngọt vào mùa khô, dẫn tới ngập mặn xâm nhập sâu vào đồng bằng, ông Thiện viết trong bài báo. 

“Sức khỏe của đồng bằng bao gồm sức khỏe của đất đai, sông ngòi, và biển, trong đó về loại nước thì có nước ngọt, nước mặn, nước lợ và về nguồn nước thì có nước từ thượng nguồn Mê Công chảy về, nước mưa, nước ngầm, nước biển trong một hệ thống tổng thể vận hành hài hòa”, ông Thiện viết.

Do đó, quản lý nước ở ĐBSCL nghĩa là phải đạt các mục tiêu bảo đảm sức khỏe của hệ thống, giảm rủi ro thiệt hại sản xuất, và đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt.

Trước mắt, ông Thiện đề xuất giảm bớt một vụ lúa ở Tứ giác Long Xuyên và Đồng Tháp Mười – là khu vực đầu nguồn - để đưa lũ vào; Với vùng giữa đồng bằng phải cải thiện lưu thông nước giữa sông ngòi và ruộng vườn; Ở vùng ven biển cần chuyển đổi hệ thống canh tác thuận với mùa mặn ngọt tự nhiên.

Thực hiện đúng các định hướng về phát triển ĐBSCL sẽ giúp giải quyết các vấn đề nội tại về quản lý nước, từ đó phục hồi sông ngòi, giảm sử dụng nước ngầm, liên thông sông-biển thì thủy sản sẽ sinh sôi trở lại, góp phần tích cực phát triển giao thông đường thủy và cả các giá trị văn hóa vùng sông nước, ông Thiện nêu trong bài viết.

Hợp tác quốc tế

Quản lý nguồn nước ĐBSCL cần những giải pháp cụ thể và lâu dài.

Quyết định 287/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 28/02/2022 nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ các hệ sinh thái rạn san hô, rừng ngập mặn, thảm cỏ biển và các hệ sinh thái đầm, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và chủ động phòng, tránh giảm thiểu rủi ro thiên tai, biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Bên cạnh việc quản lý nguồn nước nhờ nông nghiệp, hợp tác quốc tế cũng cần chú trọng, đặc biệt khi Việt Nam với Hà Lan có thỏa thuận đối tác chiến lược về thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước. 

Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Kinh tế và Bảo vệ Khí hậu (Cộng hòa Liên bang Đức) đã khởi động xây dựng dự án các giải pháp dựa vào thiên nhiên của Việt Nam nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu trong nông nghiệp thông qua chuyển đổi khu vực tư nhân (VN-ADAPT), TTXVN đưa tin. 

Quản trị nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long - Ảnh 3.

ĐBSCL có ba vùng nước mặn, nước ngọt và nước lợ, và đây chính là nguồn tài nguyên. Ảnh: Shutterstock

Để sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, ĐBSCL cần nghiên cứu giống cây chịu hạn mặn, phòng chống sạt lở, thành lập hành lang đa dạng sinh học, nâng cao năng lực thích ứng biến đổi khí hậu cho hợp tác xã trong vùng, TTXVN dẫn lời chuyên gia Hà Lan Peter Smeets phát biểu tại một cuộc tọa đàm trực tuyến hôm 6/9/2022.

Hiện ĐBSCL có ba vùng nước mặn, nước ngọt và nước lợ, và đây chính là nguồn tài nguyên, do đó không nên ngăn nước mặn mà cần kiểm soát nước mặn để khai thác, bên cạnh việc đầu tư vào hạ tầng đồng thời với việc xây dựng mô hình sản xuất cho nông dân phù hợp với từng vùng nước, ông Smeets nhận định.

Tác giả:
Nam Phương
Ý kiến của bạn
Bình luận
Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Đầu tư xây dựng công trình khẩn cấp bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch

Đầu tư xây dựng công trình khẩn cấp bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa chỉ đạo việc đầu tư xây dựng công trình bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch.

Đảm bảo cấp nước phục vụ Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025

Đảm bảo cấp nước phục vụ Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn quốc gia, thời tiết các tỉnh thành trên cả nước trong dịp Tết tương đối ổn định. Song, các đơn vị cấp nước vẫn chủ động xây dựng các phương án điều phối ứng trực và vận hành cấp nước linh hoạt, đảm bảo tối ưu mạng lưới phục vụ nhu cầu của nhân dân.

Doanh nghiệp 03/02/2025
Giải pháp cung ứng nước sạch cho TP. Hồ Chí Minh và các đô thị Việt Nam

Giải pháp cung ứng nước sạch cho TP. Hồ Chí Minh và các đô thị Việt Nam

Ngày 26/12/2024 tại TP.HCM, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) đã tổ chức Hội thảo "Thách thức và giải pháp cung ứng nước sạch cho TP.HCM và các đô thị Việt Nam". Nhiều tham luận, giải pháp khoa học cung ứng nước sạch cho các đô thị được các học giả, chuyên gia trong và ngoài nước được giới thiệu tại hội thảo.

SAWACO: Nhân rộng uống nước tại vòi

SAWACO: Nhân rộng uống nước tại vòi

Từ 14/12/2024, các trụ nước uống tại vòi do Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV (SAWACO) lắp đặt ở các điểm công cộng nhận được sự ủng hộ của rất nhiều người dân.

Doanh nghiệp 16/12/2024
Hà Nội xây dựng đề án “hồi sinh” các dòng sông

Hà Nội xây dựng đề án “hồi sinh” các dòng sông

Thời gian qua, thành phố Hà Nội đã quan tâm đầu tư cải tạo môi trường các dòng sông, nhưng vẫn chưa có giải pháp tổng thể để hồi sinh các dòng sông “chết” và khai thác giá trị lịch sử, văn hóa theo hướng phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Tìm giải pháp kỹ thuật, vị trí làm đường ống dẫn nước từ sông Hồng vào hồ Tây

Tìm giải pháp kỹ thuật, vị trí làm đường ống dẫn nước từ sông Hồng vào hồ Tây

Các sở, ngành của TP. Hà Nội sẽ làm việc với Cục Quản lý đê điều và phòng chống thiên tai để tìm giải pháp kỹ thuật cũng như vị trí làm đường ống dẫn nước từ sông Hồng vào hồ Tây để cải thiện môi trường sông Tô Lịch.

Lắp đặt hệ thống cấp nước cho người dân Làng Nủ

Lắp đặt hệ thống cấp nước cho người dân Làng Nủ

Với mong muốn giúp đỡ thiết thực về tinh thần, vật chất, làm vơi bớt những mất mát đau thương mà bà con thôn Làng Nủ đã phải hứng chịu trong thời gian qua, Hội Cấp Thoát nước (CTN) Việt Nam và Chi hội CTN miền Bắc đã lắp đặt hệ thống cấp nước cho bà con vùng lũ thôn Làng Nủ.

Thành phố Hà Nội vận hành thử Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá

Thành phố Hà Nội vận hành thử Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá

Hà Nội vừa bắt đầu vận hành thử nghiệm dự án Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, với công suất 100.000 m3/ngày đêm, nâng tỉ lệ xử lý nước thải của Thủ đô lên 40%.

Trạm Cấp nước sạch đảo Bạch Long Vĩ "vượt nắng thắng mưa" mang nguồn nước ngọt ra hải đảo

Trạm Cấp nước sạch đảo Bạch Long Vĩ "vượt nắng thắng mưa" mang nguồn nước ngọt ra hải đảo

Bạch Long Vĩ vốn được biết đến là đảo "Vô thủy", do đó người dân trên huyện đảo luôn phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nước ngọt. Thấu hiểu điều này, Công ty CP Cấp nước Hải Phòng đã nỗ lực vượt qua nhiều thử thách, thi công xây dựng trạm cấp nước sạch cho người dân sử dụng.

Doanh nghiệp 18/11/2024
Top