Liên hệ quảng cáo: +84 (0) 377 089 696 (Ms. Chung Anh)
Email: quangcao@tapchinuoc.vn

Quản trị nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long

27/10/2022 11:13

Nông nghiệp đã giúp biến Đồng bằng sông Cửu Long thành một vùng kinh tế trọng điểm của Việt Nam.

Quản trị nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long - Ảnh 1.

Những cánh đồng lúa được chụp tại vùng Tri Tôn thuộc tỉnh An Giang. Ảnh: Shutterstock

Nông nghiệp giúp quản lý nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long

Sau hơn ba thập kỷ, vùng đất màu mỡ từng giúp đưa Việt Nam từ một nước phụ thuộc vào nhập khẩu gạo thành một trong các nước xuất khẩu lớn nhất thế giới lại là một trong những nơi chịu hậu quả nặng nề nhất trên Trái đất từ biến đổi khí hậu.

“ĐBSCL chỉ cao hơn mặt nước biển chưa tới 5 mét, khiến nó là một trong ba đồng bằng dễ tổn thương nhất thế giới” báo cáo của Ngân hàng Phát triển châu Á công bố từ tháng 12/2011 đã nhận định. Nếu nước biển dâng 1 m, 38% diện tích đồng bằng sẽ bị ngập, báo cáo dẫn kết quả nghiên cứu của Trung tâm Quốc tế về Quản lý Môi trường ICEM.

Việc sử dụng đất và điều tiết nguồn nước ở ĐBSCL để trồng ba vụ lúa một năm đã đưa vùng đồng bằng này thành nơi sản xuất lúa lớn nhất cả nước, chiếm một nửa sản lượng quốc gia và hơn 90% tổng khối lượng xuất khẩu hàng năm.

Năm 1989 Việt Nam bắt đầu xuất khẩu gạo và trong vài năm gần đây luôn chia nhau vị trí thứ nhì thế giới với Thái Lan về lượng gạo bán ra thị trường thế giới, chỉ sau Ấn Độ.

Tuy nhiên, khi hiện tượng biến đổi khí hậu ngày một rõ rệt, các tác động như hạn hán, xâm nhập mặn, nước biển dâng ngày một tiêu cực, các chuyên gia trong và ngoài nước đều đồng quan điểm rằng chỉ có qua nông nghiệp mới có thể giúp quản lý hiệu quả nguồn nước ở ĐBSCL, từ đó hạn chế các tác động từ thiên nhiên và con người.

“Chìa khóa của việc quản lý nước ở đồng bằng sông Cửu Long nằm ở nông nghiệp”, Thạc sỹ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia độc lập về sinh thái ĐBSCL, chỉ ra trong một bài viết cho báo Nhân Dân tháng 9/2022.

Dẫn định hướng về cải cách nông nghiệp theo tinh thần của Nghị quyết 13 do Bộ Chính trị ban hành tháng 5/2022 “theo hướng giảm thâm canh, chú trọng chất lượng, sẽ giảm được phân bón thuốc trừ sâu, giảm được những công trình can thiệp thô bạo vào quy luật tự nhiên”, ông Thiện viết trong bài báo đăng ngày 16/9/2022.

Đồng quan điểm trên, Giám đốc Quốc gia của Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV tại Việt Nam Peter Loach nhận định biến đổi khí hậu đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sản xuất nông nghiệp. “Do vậy, đã đến lúc cần đổi mới nông nghiệp để thích ứng với biến đổi khí hậu”, một bài đăng báo Nhân Dân hồi tháng 8/2022 dẫn lời ông Loach.

Quản trị nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long - Ảnh 2.

Quản lý nước ở ĐBSCL nghĩa là phải đạt các mục tiêu bảo đảm sức khỏe của hệ thống, giảm rủi ro thiệt hại sản xuất, và đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt. Ảnh: Shutterstock

Do những điều chỉnh về thủy lợi, một hệ thống đê bao bảo vệ lúa và cây trái đã được xây dựng ở ĐBSCL, tuy nhiên chính hệ thống này đã đẩy nước lũ hàng năm chảy nhanh ra biển, khiến các cánh đồng không có nước bổ sung để cân bằng mặn ngọt vào mùa khô, dẫn tới ngập mặn xâm nhập sâu vào đồng bằng, ông Thiện viết trong bài báo. 

“Sức khỏe của đồng bằng bao gồm sức khỏe của đất đai, sông ngòi, và biển, trong đó về loại nước thì có nước ngọt, nước mặn, nước lợ và về nguồn nước thì có nước từ thượng nguồn Mê Công chảy về, nước mưa, nước ngầm, nước biển trong một hệ thống tổng thể vận hành hài hòa”, ông Thiện viết.

Do đó, quản lý nước ở ĐBSCL nghĩa là phải đạt các mục tiêu bảo đảm sức khỏe của hệ thống, giảm rủi ro thiệt hại sản xuất, và đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt.

Trước mắt, ông Thiện đề xuất giảm bớt một vụ lúa ở Tứ giác Long Xuyên và Đồng Tháp Mười – là khu vực đầu nguồn - để đưa lũ vào; Với vùng giữa đồng bằng phải cải thiện lưu thông nước giữa sông ngòi và ruộng vườn; Ở vùng ven biển cần chuyển đổi hệ thống canh tác thuận với mùa mặn ngọt tự nhiên.

Thực hiện đúng các định hướng về phát triển ĐBSCL sẽ giúp giải quyết các vấn đề nội tại về quản lý nước, từ đó phục hồi sông ngòi, giảm sử dụng nước ngầm, liên thông sông-biển thì thủy sản sẽ sinh sôi trở lại, góp phần tích cực phát triển giao thông đường thủy và cả các giá trị văn hóa vùng sông nước, ông Thiện nêu trong bài viết.

Hợp tác quốc tế

Quản lý nguồn nước ĐBSCL cần những giải pháp cụ thể và lâu dài.

Quyết định 287/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 28/02/2022 nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ các hệ sinh thái rạn san hô, rừng ngập mặn, thảm cỏ biển và các hệ sinh thái đầm, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và chủ động phòng, tránh giảm thiểu rủi ro thiên tai, biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Bên cạnh việc quản lý nguồn nước nhờ nông nghiệp, hợp tác quốc tế cũng cần chú trọng, đặc biệt khi Việt Nam với Hà Lan có thỏa thuận đối tác chiến lược về thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước. 

Tổ chức Phát triển Hà Lan SNV phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Kinh tế và Bảo vệ Khí hậu (Cộng hòa Liên bang Đức) đã khởi động xây dựng dự án các giải pháp dựa vào thiên nhiên của Việt Nam nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu trong nông nghiệp thông qua chuyển đổi khu vực tư nhân (VN-ADAPT), TTXVN đưa tin. 

Quản trị nguồn nước ở Đồng bằng sông Cửu Long - Ảnh 3.

ĐBSCL có ba vùng nước mặn, nước ngọt và nước lợ, và đây chính là nguồn tài nguyên. Ảnh: Shutterstock

Để sản xuất nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, ĐBSCL cần nghiên cứu giống cây chịu hạn mặn, phòng chống sạt lở, thành lập hành lang đa dạng sinh học, nâng cao năng lực thích ứng biến đổi khí hậu cho hợp tác xã trong vùng, TTXVN dẫn lời chuyên gia Hà Lan Peter Smeets phát biểu tại một cuộc tọa đàm trực tuyến hôm 6/9/2022.

Hiện ĐBSCL có ba vùng nước mặn, nước ngọt và nước lợ, và đây chính là nguồn tài nguyên, do đó không nên ngăn nước mặn mà cần kiểm soát nước mặn để khai thác, bên cạnh việc đầu tư vào hạ tầng đồng thời với việc xây dựng mô hình sản xuất cho nông dân phù hợp với từng vùng nước, ông Smeets nhận định.

Tác giả:
Nam Phương
Ý kiến của bạn
Bình luận
Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Thành phố Hồ Chí Minh chuẩn bị khởi công cống rạch Cầu Võng trong tháng 7

Thành phố Hồ Chí Minh chuẩn bị khởi công cống rạch Cầu Võng trong tháng 7

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn TP.HCM vừa công bố kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu XL-7 thuộc dự án Nâng cấp, gia cố cấp bách hệ thống thủy lợi bờ hữu ven sông Sài Gòn.

Bộ Xây dựng yêu cầu chủ động ứng phó mưa lớn tại Bắc Bộ

Bộ Xây dựng yêu cầu chủ động ứng phó mưa lớn tại Bắc Bộ

Trước dự báo về đợt mưa lớn diện rộng tại khu vực Bắc Bộ, Bộ Xây dựng đã ban hành công điện yêu cầu các đơn vị, địa phương liên quan triển khai khẩn cấp các phương án phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai.

SAWACO chủ động ứng phó mưa bão, đảm bảo cấp nước sạch cho người dân TP.HCM

SAWACO chủ động ứng phó mưa bão, đảm bảo cấp nước sạch cho người dân TP.HCM

Trước diễn biến phức tạp của thời tiết, Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) đã xây dựng và triển khai nhiều phương án để vận hành liên tục, đảm bảo cung cấp nước sạch cho hơn 10 triệu người dân Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) trong mùa mưa bão.

Doanh nghiệp 25/06/2025
Thành phố chống chịu lũ lụt: Việt Nam góp tiếng nói tại Tuần lễ Nước Singapore 2025

Thành phố chống chịu lũ lụt: Việt Nam góp tiếng nói tại Tuần lễ Nước Singapore 2025

Với chủ đề “Thành phố chống chịu lũ lụt: Thích ứng với biến đổi khí hậu”, Tuần lễ Nước Singapore (SIWW) 2025 đã diễn ra từ ngày 23 đến 25/6/2025. Đại diện Hội Cấp Thoát nước Việt Nam, Phó Chủ tịch Hạ Thanh Hằng tham dự sự kiện.

Quốc tế 25/06/2025
Cần Thơ vận hành nhà máy nước 50.000 m³/ngày đêm sau 6 tháng tái khởi động

Cần Thơ vận hành nhà máy nước 50.000 m³/ngày đêm sau 6 tháng tái khởi động

Ngày 19/6/2025, Công ty CP Nước BIWASE Cần Thơ cho biết đã chính thức khánh thành và đưa vào vận hành Nhà máy nước Cần Thơ 3 với công suất 50.000 m³/ngày đêm. Dự án đánh dấu bước tiến trong việc nâng cao năng lực cấp nước đô thị, đáp ứng nhu cầu dân sinh và phát triển kinh tế xã hội của TP Cần Thơ và vùng phụ cận.

Doanh nghiệp 20/06/2025
Khánh thành công trình cấp nước sạch tại Làng Nủ: Nghĩa tình ngành Nước hướng về vùng lũ

Khánh thành công trình cấp nước sạch tại Làng Nủ: Nghĩa tình ngành Nước hướng về vùng lũ

Sáng ngày 24/5/2025, Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) phối hợp với Công ty CP Cấp nước tỉnh Lào Cai và chính quyền địa phương tổ chức lễ khánh thành và bàn giao hệ thống cấp nước sinh hoạt công suất 300m³/ngày đêm phục vụ khu tái định cư Làng Nủ (Lào Cai) sau thiên tai.

Long An đẩy mạnh xử lý nước thải đô thị, khắc phục điểm nóng ô nhiễm môi trường

Long An đẩy mạnh xử lý nước thải đô thị, khắc phục điểm nóng ô nhiễm môi trường

UBND tỉnh Long An vừa công bố kế hoạch đầu tư xây dựng 11 trạm xử lý nước thải (XLNT) sinh hoạt tập trung tại các đô thị trên địa bàn tỉnh, nhằm từng bước khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường kéo dài và thiếu hụt hạ tầng thu gom, xử lý nước thải.

Việt Nam - Australia: Xây dựng dự án nâng cao năng lực thích ứng Biến đổi khí hậu

Việt Nam - Australia: Xây dựng dự án nâng cao năng lực thích ứng Biến đổi khí hậu

Ngày 05/5/2025, lãnh đạo Hội Cấp Thoát nước Việt Nam (VWSA) đã có buổi làm việc với đoàn tư vấn dự án của Australia nhằm khảo sát, xây dựng dự án “Nâng cao năng lực thích ứng Biến đổi khí hậu và Cấp nước sinh hoạt nông thôn ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL)”

Quốc tế 08/05/2025
Bốn chiến lược hỗ trợ cho nguồn cung cấp nước sạch ở Thái Bình Dương

Bốn chiến lược hỗ trợ cho nguồn cung cấp nước sạch ở Thái Bình Dương

Theo thông tin từ Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Chính phủ và các đối tác của các quốc gia vùng Thái Bình Dương phải hợp tác với các công ty cung cấp dịch vụ nhằm đảm bảo có thể duy trì hoạt động của mình về mặt tài chính để cung cấp các dịch vụ cấp nước chất lượng cao và dễ tiếp cận cho mọi người.

Top